Η ιστοσελίδα αυτή δημιουργήθηκε για την εκπλήρωση ενός χρέους απέναντι στους Μανωλιασσίτες που έφυγαν από τη ζωή, σε αυτούς που ξενιτεύτηκαν, σε αυτούς που κατοικούν μόνιμα στο χωριό και στους συμπατριώτες και φίλους της Μανωλιάσσας.
Το διαδίκτυο σήμερα μας προσφέρει τη δυνατότητα για άμεση και ευρεία ενημέρωση. Ιστορικά η ιστοσελίδα μας δημιουργήθηκε το 2009. Eπιδιώκουμε να έχουμε μια σύγχρονη και άμεση επικοινωνία με τους συμπατριώτες μας Μανωλιασσίτες όπου γής καθώς και με αγαπητούς φίλους του χωριού μας.
Από το 1977 αρχίσαμε να ανοίγουμε τα σεντούκια των αναμνήσεων για να βγουν στο φως αυτά που έχουν ιδιαίτερη αξία για μας.
Προσκαλούμε όλους τους συμπατριώτες και φίλους και ιδιαίτερα νέους, να στηρίξουν με τις ιδέες τους, με τη συνεισφορά τους σε κείμενα και φωτογραφικό υλικό.
Μπορείτε να στείλετε φωτογραφίες, σχόλια, παρατηρήσεις στο βιβλίο των επισκεπτών της ιστοσελίδας ή στο email kpgiotakis@yahoo.gr
Σας ευχόμαστε καλή περιήγηση
Προέλευση Ονόματος
Το 1962, όταν η περιοχή είχε περιέλθει στην αρμοδιότητα- υπεράσπιση ενός εκ των απογόνων του Μαργαριτιώτη Κάμπερ Ζουρδή, το χωριό αναφέρεται ως Μανουλιάσσα, ενώ όταν γίνεται αναφορά στο κλίμα, στα προϊόντα, στα επαγγέλματα, στα ήθη και έθιμα το χωριό αναφέρεται ως Μανουλιάσσα.
Ο Σπύρος Τζίπης, Σουλιώτης αγωνιστής του 1821, στα απομνημονεύματά του μνημονεύει το χωριό ως Μανωλιάσσα. Σε πίνακα που αποστέλλει ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων στις 16 Νοεμβρίου 1895, με τον οποίο ενημερώνει τον ενικό Πρόξενο Ιωαννίνων Α. Λογοθέτη για τα λειτουργούντα σχολεία κατά το σχολικό έτος 1895-1896 στην εκκλησιαστική περιφέρεια της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννίνων, το όνομα του χωριού αναφέρεται ως Μανουλά(τ)σα. Κατά τον Στέφανο Μπέτη, το όνομα Μανωλιάσσα είναι βλάχικο ανδρωνυμικό, και προέρχεται από το "Μανουλιάσσα".
Ο Παν. Αραβαντινός στη χρονογραφία της Ηπείρου(1856) κατατάσσει το όνομα Μανωλιάσσα στα Εθνικά ή Ελληνικά σε -άσσα μαζί με την Παλιάσσα(χωριό περιοχής Δελβίνου) και Ρουσιάσσα ή Ρουσιάτζα(χωριό της Πρέβεζας). Ο Κ. Ευ. Οικονόμου στο βιβλίο του "Τα οικωνύμια του Νομού Ιωαννίνων" εκφράζει την άποψη ότι το τοπονύμιο Μανολιάσα πρέπει να θεωρηθεί κυριώνυμο και να αποδοθεί στο αρομανικό (και ρουμάνικο) ανδρωνυμικό Manoleasa(βαφτιστικό Manol + ανδρωνυμική κατάληξη -easa).
Άλλες δύο εκδοχές της προέλευσης της ονομασίας του χωριού μας είναι οι εξής. Κατα την πρώτη, το όνομα Μανωλιάσσα είναι σύνθετο. Πρώτα από το Πελασγικό Μάνω που σημαίνει φωτεινός, απ' όπου προέρχεται και το Εμμανουήλ= εν μάνω ήλ “ο Φωτεινός Ήλιος” το όνομα του Σωτήρος αλλά και το Μανώλης και το μανουάλι, και έπειτα απ' το λιάσσα που προέρχεται απ' το Πελασγικό Βήσσα ή Λήσσα που σημαίνει είσοδος σε κοιλάδα. Έτσι το μακρό ήτα γίνεται ια και το σύνθετο Μανωλιάσσα σημαίνει είσοδος φωτός σε κοιλάδα. Έχουμε όμως κοιλάδα εμείς κοντά μας; Έχουμε την κοιλάδα της Δωδώνης, από τη Μανωλιάσσα, λοιπόν, μπαίνει το φως του ήλιου στη Δωδώνη. Έτσι το όνομα του χωτιού μας είναι η Ανατολή για την Αρχαία Δωδώνη. Ακόμη και σήμερα ο ήλιος για τη Δωδώνη ανατέλλει από τα βουνά της Μανωλιάσσας.
Κατά τη δεύτερη ο έγκριτος καθηγητής γλωσσολογίας κ. Σταύρος Δωρικός, ο οποίος ασχολήθηκε και ασχολείται με την προέλευση των αρχαίων γλωσσών αλλά και με την σχέση της αρχααίας γλώσσας με τη νέα Ελληνική, μαθαίνουμε τα εξής.Από τη Δωρική ρίζα μαν/μην που έχει τη σημασία του φωτός. Του φανερώματος, του καθαρού, έχουμε στην αρχαία Ελληνική γλώσσα τα: μάνης* καθαρονέρης (όνομα ποταμού), Μαν-τίθεος= ο φανερώνων τον θεόν, Μαντι-νεύς= λαμπρός, Μάνη= η σελήνη. Οπότε ο μανώδης είναι αυτός που έχει την όψη του φωτός, ο φαινόμενος λαμπρός, ο λαμπροφανής. Ο μανώδης σε γενική πτώση είναι μανώδεσος (=μανώδους) οπότε το θέμα είναι μανωδές- και το θυληκό μανωδέσ-jα όπου το σj μετατρέπεται σε σσ δηλαδή (το j) γίνεται σ και η λέξη γίνεται μανωδέσσα. (Η συλλαβή jα προφέρεται για. Προέρχεται από τις πρώτες Ελληνικές γραφές Γραμμική Α και Γραμμική Β και έχουν αποκρυπτογραφηθεί)
Στην περιοχή μας όμως κυριαρχούσε η δωρική διάλεκτος οπότε είναι νόμιμες οι τροπές της δωρικής διαλέκτου, δηλαδή το (ο) να γίνεται ου, το (ε) να γίνεται α π.χ. Ιερός/ιαρός και το (δ) να γίνεται λ π.χ. Δάσιος/λάσιος και δίσκος/λίσκος οπότε έχουμε μανωδέσσα=μανωδάσσα* μανωλάσσα. Τελικά τι λ άρχισε να προφέρεται στην άκρη της στοματικής κοιλότητας και αυτό είχε σαν συνέπεια την γέννηση ενός ι, οπότε έχουμε μανωλίασσα. Δηλαδή Μανωλιάσσα που σημαίνει η Λαμπροφανής, και γράφεται με ω και δύο σ.
Ότι και να σημαίνει, Είσοδο Φωτός σε κοιλάδα(ανατολή) ή Λαμπροφανής, καιρός είναι να πιστέψουμε και εμείς στην Αρχαία Ελληνική καταγωγή του ονόματος του χωριού μας, και να διεκδικήσουμε την σωστή αναγραφή του σε πινακίδες, χάρτες αλλά πάνω από όλα στη συνείδησή μας και να το γράφουμε σωστά ΜΑΝΩΛΙΑΣΣΑ
Τα στοιχεία προέρχοναι από γλωσσολογικές έρευνες στην Πελασγική και Δωρική γλώσσα, από τους καθηγητές κ.κ. Δωρικό και Χατζηγιαννάκη.
Μανωλιάσσα
Μανωλιάσσα, το χωριό που στην ιστορία του ξεπέρασε τον ηπειρωτικό χώρο και έγινε θρύλος και σύμβολο.
Μανωλιάσσα, βουνά οργωμένα απ' τα κανόνια, βράχια μπαρουτοκαπνισμένα, χώματα ποτισμένα με αίμα, αγριολούλουδα πνιγμένα στο κόκκινο.
Μανωλιάσσα, υψώματα όπου δοκιμάστηκε η αντοχή της ψυχής του Ελληνικού λαού.
Μανωλιάσσα, στα βουνά της ο σκλαβωμένος Ελληνισμός ονειρεύτηκε τη λευτεριά και πάλαιψε γι' αυτήν.
Μανωλιάσσα, είναι το δώρο που μας κάνει να αισθανώμαστε περήφανοι, κι έχουμε τη διάκριση να ζούμε στα αγιασμένα χώματά της.
Μανωλιάσσα, σύμβολο αθάνατο και ιερό, ας το κρατήσουμε ψηλά και ας το φωτίζουμε.
Λίγα λόγια για τη Μανωλιάσσα
Το ένδοξο και ιστορικό χωριό Μανωλιάσσα είναι χτισμένο σε μορφή Γ, σε ένα ήρεμο οροπέδιο που σχηματίζεται από τα ομώνυμα βουνά σε υψόμετρο περίπου 800μ.
Η Μανωλιάσσα (Τοπική Κοινότητα Μανωλιάσσης - Δημοτική Ενότητα ΜΠΙΖΑΝΙΟΥ), ανήκει στον δήμο ΙΩΑΝΝΙΤΩΝ της Περιφερειακής Ενότητας ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ που βρίσκεται στην Περιφέρεια Ηπείρου, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα “Καλλικράτης”. Βρίσκεται στα νοτιοδυτικά του δρόμου Ιωαννίνων-Άρτας και απέχει από την πόλη των Ιωαννίνων 16,5 χιλιόμετρα.
Στα ΝΔ, του χωριού βρίσκεται η χαράδρα του Κεφαλόβρυσου την οποία διαρρέει το ομώνυμο ποτάμι, η πρώτη πηγή του Λούρου. Η κοιλάδα της Δωδώνης και η χαράδρα του Κεφαλόβρυσου χωρίζουν τη Μανωλιάσσα από το όρος Ολύτσικα (Τόμαρος).
Δεν γνωρίζουμε πότε κατοικήθηκε η Μανωλιάσσα, ωστόσο η ζωή στο χωριό έχει αρχέγονες ρίζες.
Ο Ιστορικός Χ. Περραιβός αναφέρει ότι το έτος 1740 η Μανωλιάσσα ανήκε στην συμπολιτεία του Σουλίου.
Το 1912 το χωριό περιγράφεται ως εξής: «Το χωρίον Μανωλιάσσα, κείμενον Α.του όρους Μεγάλη Ολύτσικα και ΝΔ και μάλλον Ν.των Ιωαννίνων,είναι εκτισμένον επί αποκρήμνου πανταχόθεν βουνού, ύψους από του πέριξ εδάφους 200-300μ. και περιμέτρου 4-5 χιλιομέτρων.Η άνοδος εις το βουνόν και το χωρίον τούτο είνε δυνατή μόνον εξ ωρισμένων ατραπών, αίτινες είνε δυνατόν να φρουρηθώσιν αποτελεσματικώς δι’ολίγων μόνον ανδρών».
Το 1912-13 στα βουνά της Μανωλιάσσας δόθηκαν οι αποφασιστικές μάχες για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων. Στα φυσικά οχυρά της, οι Τούρκοι είχαν στηρίξει όλες τους τις ελπίδες για ανακοπή της ελληνικής προέλασης προς τα Ιωάννινα. Τότε 2 κανόνια από την Ολύτσικα αχρήστευσαν τα Τουρκικά οχυρά και έτσι ήρθε η απελευθέρωση στα πολυβασανισμένα Ιωάννινα.
Ανάμεσα στα τόσα ονόματα τόπων που έγιναν σύμβολα αγώνα και πάλης για την ανεξαρτησία και την ελευθερία είναι και η Μανωλιάσσα που το όνομά της είναι γραμμένο στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη στην Πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα.
Η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα η Μανωλιάσσα είναι η εικόνα ενός σύγχρονου οικισμού.
Mε τις αλλεπάλληλες καταστροφές δεν κατάφερε να διατηρήσει ολόκληρη την αρχιτεκτονική της παράδοση. Μέρα με τη μέρα το τοπίο αλλάζει, ο άνθρωπος βάζει το χέρι του. Ένα με το ένα, ότι μαρτυρά το χτες χάνεται, είτε από ανάγκη, είτε από άγνοια. Οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού είναι γύρω στους 170 αν και το 2001 με την απογραφή υπήρχαν 307.
Το παλαιότερο χτίσμα στο χωριό είναι ο Ιερός Ναός της Αγίας Κυριακής, ο οποίος μαρτυρά την αρχιτεκτονική παράδοση του χωριού.
Διάφορες φωτογραφίες της Μανωλιάσσας
